Koolstofmonoxide (CO) is een gas dat gevaarlijk kan zijn voor de gezondheid. Het is reukloos, kleurloos en onzichtbaar, waardoor het moeilijk waar te nemen is. Daarom staat CO ook bekend als een “sluipmoordenaar".
In normale omstandigheden komt CO in zeer lage concentraties (<0.001%) voor in de atmosfeer. Het ontstaat voornamelijk bij de verbranding van brandstoffen die koolstof bevatten, zoals kolen, hout, olie en gas.
Wanneer er voldoende zuurstof aanwezig is tijdens de verbranding, wordt CO omgezet in het niet-giftige kooldioxide (CO2).
Belang van bewustwording over de risico's van CO-vergiftiging.
Koolstofmonoxidevergiftiging is de meest dodelijke vorm van vergiftiging in België, zowel toevallig als opzettelijk. De helft van de vergiftigingen gebeurt in de badkamer.
Jaarlijks zijn er in België zo’n 800 à 900 CO-slachtoffers. Per jaar overlijden er een 20-tal mensen aan. CO-vergiftigingen komen het vaakst voor tussen november en april. Dat is de periode de cv installaties en kachels op volle toeren draaien.
Iedereen met een CV ketel op gas/ mazout of hout en pelletkachels moet zich bewust zijn van de mogelijke gevaren. CO vorming kan voorkomen bij zowel oudere als moderne toestellen.
CO ontstaat door een onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen, meestal in verbrandingsinstallaties. Als er voldoende zuurstof aanwezig is tijdens de verbranding wordt CO omgezet in het niet- giftige CO2. Is er echter onvoldoende zuurstof, dan kan het aandeel CO in de rookgassen grote, giftige hoeveelheden aannemen.
Het dient duidelijk te zijn: voor een CO vergiftiging moeten er twee zaken tegelijk voorkomen: er moet een productie zijn van overmatig veel CO gassen EN deze moet kunnen vrijkomen in aanpalende ruimte(s).
De meest voorkomende oorzaken in particuliere woningen zijn:
Een CO-intoxicatie geeft soms weinig uitgesproken symptomen. Als men niet aan de mogelijkheid van een CO intoxicatie denkt, kan men de diagnose gemakkelijk missen. Het zijn vooral de omstandigheden die een blootstelling aan CO doen vermoeden:
Als een gezinslid onwel wordt in een badkamer uitgerust met een warmwatertoestel op gas.
Als er meerdere personen in huis klagen over hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid en braken en deze symptomen telkens optreden in dezelfde ruimte en weer verdwijnen, zodra men die ruimte verlaat.
Acute intoxicatie:
Bij blootstelling aan zeer hoge concentraties CO kan onmiddellijke ademhalingsstilstand optreden.
Bij een minder ernstige blootstelling vertoont het slachtoffer tekenen van malaise met misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn. In dit stadium zou men kunnen denken aan een voedselintoxicatie of een opkomende griep.
Het slachtoffer voelt zich zwak en is snel kortademig bij matige inspanningen. Het kan zijn dat het slachtoffer verward overkomt.
Personen met een hart- of longziekte, maar ook jonge gezonde personen, kunnen hartritmestoornissen, longoedeem of tekenen van hartinfarct vertonen.
Hij/zij kan het bewustzijn verliezen en indien er geen hulp komt, zal het slachtoffer in coma vallen en hersenbeschadiging oplopen of zelfs overlijden.
Chronische intoxicatie:
De chronische CO-vergiftiging is vaak moeilijk te diagnosticeren, vooral door het lange tijdsverloop. Toch is het mogelijk om, zeker in het begin, een diagnose te stellen door het verband te leggen tussen de chronologie van de symptomen en het verblijf in een bepaalde ruimte.
Dit type intoxicatie wordt gekenmerkt door hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, braken en een aanhoudende vermoeidheid.
Na enige tijd ziet men een verweving met de symptomen van de psychische gevolgen van een chronische vermoeidheid, waardoor de kans bestaat dat men een CO-intoxicatie niet meer als dusdanig gaat herkennen.
Restletsels
Een CO-intoxicatie kan neurologische problemen veroorzaken, zelfs enige tijd na het ongeval. Dit noemt men een “sequellair post-interval syndroom”. Het slachtoffer is irriteerbaar, heeft geheugenstoornissen en maakt soms onvrijwillig abnormale bewegingen. Deze problemen zijn vaak, maar niet altijd, omkeerbaar.
Gevolgen voor de foetus
De effecten van een blootstelling aan CO tijdens de zwangerschap blijven niet beperkt tot de moeder. Ook de foetus kan aangetast worden, met afwijkingen ter hoogte van het skelet en het zenuwstelsel tot gevolg. Het is tevens mogelijk dat de foetus overlijdt.
Een centrale verwarming dient regelmatig onderhouden te worden. Voor mazout is er een jaarlijkse verplichting, voor gas om de twee jaar.
Voor decentrale toestellen zoals een houtkachel is er geen wettelijke verplichting. Het spreekt voor zich dat regelmatig onderhoud, liefst jaarlijks, sterk aanbevolen is.
Het is ook aan te raden op regelmatige basis een diepgaande inspectie uit te voeren. Hierbij kan de volledige installatie grondig gecontroleerd worden, iets waarvoor geen tijd is tijdens een normaal onderhoud.
Tijdens het gebruik van verwarmingsinstallaties is het belangrijk de woning voldoende te ventileren. Het risico hier is het grootst bij de toestellen aangesloten als type B. Deze nemen de verbrandingslucht uit de opstellingsruimte. Voor centrale stooktoestellen is hier een wetgeving over. In principe zou de ketel niet goedgekeurd mogen zijn, indien hier niet aan voldoet.
Voor decentrale toestellen is er geen wetgeving. Deze staan ook meestal opgesteld in woonkamers, waarbij een constante verluchting in de winter vaak als koud of hinderlijk wordt ervaren. Toch moet ook hier permanent verlucht worden.
Voor de toestellen aangesloten als type C is het risico kleiner. Deze toestellen nemen immers de verbrandingslucht van buiten de woning. De eisen voor verluchting in de opstellingsruimte zijn ook veel kleiner. Toch is het belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan de luchttoevoer. Dit dient vooral te gebeuren tijdens de installatiefase. Ook moeten er maatregelen genomen worden zodat deze niet verstopt kan geraken door bijvoorbeeld vogelnesten. Indien hier twijfels over bestaan kan er best eenmalig een controle en eventuele aanpassingen gebeuren.
Een CO melder is de enige mogelijkheid om de aanwezigheid van CO in de ruimte te detecteren. Deze dient te werken, geïnstalleerd en onderhouden te worden volgens de huidige norm NBN EN 50291.
Plaats een CO-meter:
Test de meters regelmatig, stippel een evacuatieplan uit en test dit met alle huisgenoten. Je kan de werking van de CO-meter testen via de ‘testknop’. Indien er geen testknop aanwezig is kan je de goede werking van een CO-melder testen volgens specificaties van de leverancier.
Pas op! Een CO-melder kan een vals gevoel van veiligheid geven wanneer deze slecht geplaatst is, wanneer niet alle risico ruimtes ervan zijn voorzien, wanneer deze niet geschikt is of wanneer het toestel niet tijdig wordt vervangen. Een CO-melder betekent in geen geval dat je niet moet controleren of de onderhouds- en ventilatie richtlijnen mag negeren!
Een barbecue, grill, generator of machine met een verbrandingsmotor is niet geschikt om binnenshuis te gebruiken. Gebruik deze enkel buitenshuis. Plaats deze ook niet onder of dichtbij een open raam maar voldoende ver van de woning. Laat deze niet onnodig draaien.
Ook het gebruik van afvoerloze toestellen (type A), zoals petroleumkachels is sterk af te raden. Door het ontbreken van de afvoer komt de vervuilde lucht rechtstreeks in de ruimte terecht. Het gebruik hiervan dient dus beperkt te worden in de tijd EN er dient permanent verlucht te worden.
Het KMI waarschuwt wanneer er een verhoogd risico is op CO gevaar. Dit heeft te maken met weersomstandigheden die de werking van de schoorsteen negatief beïnvloeden. Het gebruik van verbrandingstoestellen is niet verboden, maar men dient wel extra alert te zijn.
Als er mogelijke symptomen zijn van een CO-vergiftiging of een CO-melder gaat in alarm, is het belangrijk om direct te reageren. Afwachten kan leiden tot een hogere vergiftiging, bewusteloosheid en een mogelijke dood tot gevolg.
Doe onmiddellijk:
Als het gevaar geweken is dient het verbrandingstoestel eerst gecontroleerd te worden voor deze terug in gebruik wordt genomen.
Een CO-vergiftiging is mogelijk in alle woningen waar er verbrandingstoestellen zijn op fossiele brandstoffen. Dit kan zowel voorkomen bij verouderde als nieuwe toestellen.
Er zijn altijd twee zaken nodig: een overmatige productie van CO en het vrijkomen hiervan in de woning.
Een overmatige productie ontstaat door te weinig toevoer van verse lucht of slecht afgestelde verwarmingstoestellen. Het vrijkomen meestal door een defect of blokkade in de schoorsteen en/of installatie.
Bewustwording en preventie blijft dus belangrijk voor zowel gebruikers als onderhoudstechnici.
RB service is een ervaren en toonaangevend bedrijf in de brede aanpak van schoorsteenproblemen.
Als lokale schoorsteenveger in Limburg en De Kempen helpen wij particulieren en bedrijven om hun schoorsteen in opperste staat te houden. Hiervoor gebruiken wij enkel de nieuwste technieken en het beste materiaal. Verwacht efficiëntie en persoonlijke service.
Gratis Offerte